Chỉ dẫn hương vị

Một điều khó với tất cả những người uống trà là mô tả được cảm giác “ngon” hay “dở” khi uống trà. Tôi thường được nghe 2 từ phổ biến nhất là Đắng và Ngọt Hậu, nhưng như thế thì quá chung chung trong khi thế giới hương vị trà rất phong phú.

Một “từ điển” các tính từ mô tả hương vị sau đây sẽ giúp bạn vượt qua sự chung chung và nắm bắt tốt nhất các hương vị cụ thể từng loại trà, làm phong phú thêm thế giớ trà của bạn.

Nên nhớ rằng không có mùi vị độc lập hay biên giới nghiêm ngặt nào giữa các từ này, mùi vị luôn tồn tại phức hợp và đôi khi các từ mô tả chồng lấp lên nhau.

Khi nếm thử, chúng ta đánh giá 3 khía cạnh của trà: mùi hương, vị và dịch trà.

Mùi hương

Là các phẩm chất của trà được cảm nhận bằng mũi.  Bạn có thể thưởng thức hương trà ở cả nước trà và sợi trà vừa pha trong ấm. Tôi thường thích thưởng thức mùi hương trong ấm trà khi vừa rót ra hết.

1. Mùi thân thảo: mùi cốm, mùi cỏ cắt, mùi rau luộc, mùi lá khô
2. Mùi biển: mùi tanh, mùi rong biển, mùi i-ốt
3. Mùi hoa
4. Mùi trái cây
5. Mùi gia vị: mùi quế, cam thảo…
6. Mùi bơ sữa
7. Mùi ngọt: vani, mật ong, phấn hoa
8. Mùi đậm: sô cô la, caramel, mứt
9. Mùi bụi rậm: mùi mùn, lá ẩm, rêu…
10. Mùi đất: nấm mốc, đất ẩm, bụi, đá
11. Mùi gỗ
12. Mùi da: thuộc da, mồ hôi…
13. Mùi cháy: cà phê rang, bánh mì nướng, hạt rang…
14. Mùi khói
15. Mùi kim loại

Vị

Có 5 vị cơ bản

1. Ngọt (đầu lưỡi)
2. Mặn (giữa)
3. Chua (2 bên)
4. Đắng (cuối lưỡi)
5. Umami: vị ngon, vị ngọt thịt

Nước trà

Đây là một trong những đặc tính tinh tế nhất, thường bị những người bình thường bỏ qua, nhưng đây là tiêu chí đánh giá rõ ràng giữa trà “ngon” và “dở”

1. Chát: vị chát do các catechin trong trà (tanin), đôi khi kèm vị khô, se.
2. Đầy: mô tả nước trà có kết cấu tốt với đồ dầy nhất định, đôi khi gọi là “đầy khối”
3. Xuôi: mô tả nước trà mềm, ít chát, dễ chịu
4. Bám miệng: một cảm giác “viên mãn” trong miệng, hương vị đọng tròn trong khoang miệng
5. Dẻo: mô tả kết cấu nước có độ kết dính (sánh)
6. Phấn: mô tả vị chát nhẹ với cảm giác như có một lớp bột mịn trong miệng
7. Gắt: cảm giác se mạnh trong miệng, thường là do chất lượng trà kém hoặc ngâm quá lâu
8. Đằm: mô tả vị trà ngon, rất dầy nước.
9. Tròn: hương vị trà lấp đầy khoang miện, gần như tính bám miệng
10. Mượt: mô tả nước trà hơi dai, hơi “nhờn”, mượt như lụa
11. Mịn: nước trà có chút chát nhẹ và không khó chịu
12. Cứng: chủ yếu nói về tanin, bám đầy khoang miệng
13. Dịu: mô tả nước trà dịu hơn, không gằn
14. Dầy: mô tả nước trà nhờn giống dầu hoặc kem
15. Nhờn: nước trà tròn trong miệng và hơi béo
16. Nhung: nước hơi dầy, giống như nhung
17. Lỏng: mô tả nước trà không có vị chát, không kết dính

Các mô tả khác trong nếm thử trà

1. Đầy: mô tả nước trà vừa đầy, tròn, hương vị bám miệng
2. Giàu hương: mô tả trà phong phú nhiều hương vị
3. Mỏng hương: môt tả mùi hương ban đầu rất dễ bay và giảm nhanh
4. Cân bằng: đặt được sự mượt mà trong mùi vị và kết cấu nước trà tốt.
5. Trội hương: mô tả một số mùi vị quá mạnh trong nước trà
6. Hậu vị dài/ngắn: mùi vị lưu lại lâu/mau trong khoang miệng sau khi nếm thử

Để khám phá sự phong phú diệu kỳ của các hương vị, hãy nhớ bạn phải biết cách pha trà.